Erf bouwlust: Unieke kansen voor de toekomst

Ineke had hier vanaf 1985 haar praktijk als coach en samen met Peter heeft ze hier vele sociale en culturele activiteiten georganiseerd. Vanaf 2010 zetten zij zich in om een woon-leefgemeenschap te realiseren. Met als eerste grote stap in 2015 de nieuwbouw op de plek van de voormalige kapschuur. Na vijftig jaar kunnen ze tevreden en dankbaar terugkijken op hoe hun visie gestalte heeft gekregen. Het beeld dat ze voor ogen hadden toen ze de oude stolp in 1973 kochten, is uitgekomen. Een recente uitspraak van de Raad van State legde de weg open naar een verdere uitbreiding met nog eens drie te bouwen woningen. Een nieuwe horizon, die voor Ineke en Peter niet alleen een mijlpaal markeerde, maar ook een mooi moment was om naar hun eigen toekomst te kijken. Vijftig jaar lang bouwen aan een ideaal en dan kunnen vaststellen dat er een levenswerk is afgerond: het werd voor hen beiden een punt in de tijd om de balans op te maken. Nog eens vijf, tien of vijftien jaar eraan vastplakken, of misschien een goed moment om andere levenskeuzes te maken?

VOORTVARENDE BESLISSING

Het werd het laatste. In een sneltreinvaart dienden de veranderingen zich aan: hun geliefde polder verruilen voor een wat kleinere plek in de stad. Die kans deed zich voor. In hartje Haarlem, om precies te zijn. Volledig overtuigd van de juistheid van hun beslissing hakten ze de knoop door, met dezelfde voortvarendheid als waarmee ze samen al vijf decennia besluiten hadden genomen: als het goed voelt, is het goed. Plaatsmaken voor een volgende enthousiaste generatie die wil bijdragen aan de verdere bloei van deze unieke plek.

ENERGIE EN BEVLOGENHEID

Als je Peter en Ineke aan de lange houten tafel in hun woonkamer ontmoet, krijg je niet de indruk dat ze een stapje terug hoeven te doen. Beiden blaken als ruime zeventigers van energie en bevlogenheid. Maar – prikt Peter daar toch fijntjes doorheen – de laatste jaren hebben wel hun tol gevraagd. Ze werden allebei flink getroffen door corona en kwamen daar niet op z’n fitst weer uit. De pandemie drukte hun met de neus op de feiten dat ook zij niet gevrijwaard werden van het klimmen der jaren. Want een droom hebben is één. Die droom vervolgens realiseren vraagt doorzettingsvermogen en een lange adem. De ontwikkeling van Erf Bouwlust, zoals het project was gedoopt, vroeg niet alleen om visie en vertrouwen, maar ook het volgen van de regels en procedures vergde in iedere fase de nodige inspanning.

BURENHULP

“We hebben die kar vijftig jaar als initiator getrokken”, zegt Peter. “Uiteraard samen met andere bewoners, maar toch. We merken allebei dat we de tomeloze energie die je daarvoor nodig hebt niet altijd meer kunnen opbrengen zoals we dat in onze jongere jaren konden. Zeker na de coronatijd vonden we dat een signaal om niet te negeren.” Ineke: “Ja, die corona heeft ons stevig gepakt.” Tijdens de pandemie bleek overigens wel dat de filosofie van de leefgemeenschap perfect tot z’n recht kwam. Ineke: “Erfbewoners kookten maandenlang beurtelings voor ons. In die zin is deze plek goed te vergelijken met het oude principe van burenhulp. We leven allemaal met verschillende generaties in eigen huizen, maar we helpen elkaar en springen bij op allerlei manieren.”

GEEN ‘GRIJZE GOLF’-PROJECT

Laat het duidelijk zijn: Erf Bouwlust met achterhuis en bijgebouwen staat te koop, een unieke plek voor een woon-leefgemeenschap met vijf privéwoningen. Een nieuwe groep mensen kan daar dan invulling aan geven. Wij hebben geen ‘grijze golf’-project voor ogen, zoals je die de laatste jaren ziet opkomen”, zegt Peter. “Eerder een woonvorm met een levendige mix van zelfstandige generaties, die ieder hun eigen prioriteiten en behoeften kennen. Die mensen van verschillende leeftijden kunnen elkaar vaak geweldig mooi aanvullen en versterken.” Op het terrein is een gemeenschappelijke (moes)tuin met boomgaard en de oude overdekte longeermanege doet dienst als culturele ontmoetingsplek. Hier vinden kleine bijeenkomsten, concertjes en andere activiteiten plaats, ook voor bezoekers uit de omgeving. “Alles wat het leven van mensen verrijkt, is hier aanwezig.” Maar, zo onderstrepen Ineke en Peter, het gaat in de eerste plaats om mensen. “Gelijkgestemde geesten”, aldus Ineke. “De werkelijke kracht zit hem niet in de stenen, maar in de gedeelde overtuiging van de mensen die hier naast elkaar leven. Een gezamenlijk succes.”

UNIEK

Projecten als deze zijn in Nederland zeldzaam. Maar zover als Erf Bouwlust is gekomen, is vrijwel uniek. Helaas lopen dit soort initiatieven namelijk vaak vast op de onwrikbaarheid van bestemmingsplannen. Niet dat zij daar nooit tegenaan liepen, integendeel, maar inmiddels zijn vele hobbels en obstakels genomen. Dankzij innovatief beleid van de gemeente Hollands Kroon kunnen nu op het erf verdere plannen gerealiseerd worden.

STOKJE DOORGEVEN

Dat is niet zonder slag of stoot gegaan, legt Ineke uit. Het heeft vijf jaar geduurd voordat er witte rook uit de schoorsteen kwam wat betreft de verdere ontwikkeling van dit project. “Dat is misschien niet zo’n bezwaar als je dertig of veertig bent, maar op onze leeftijd is vijf jaar heel wat. Je zou kunnen zeggen dat we de leeftijd inmiddels een beetje tegen hebben om dit nog op dezelfde manier te blijven doen. Da’s niet makkelijk om te onderkennen, maar wel een feit. Dus zeiden we tegen elkaar in alle oprechtheid: het wordt nu tijd om een stap opzij te doen, het stokje door te geven.”

VOORTREKKERS

Het succes van Erf Bouwlust mag dan op het conto komen van alle betrokken bewoners, Peter en Ineke waren de voortrekkers. Ook daarin was er altijd sprake van hun persoonlijke kwaliteiten en aandachtsgebieden. Waar het zwaartepunt bij Peter wat meer lag bij architectuur, cultuurhistorie, landschap, procedures, beleid en regelgeving om de droom te verwezenlijken, was het Ineke die de geest en gedachte van de plannen elke keer weer leven inblies. Peter: “Daarin konden wij elkaar altijd weer versterken en steunen. We zeggen weleens: hart en ziel van Erf Bouwlust hebben elkaar nodig.” Het besluit om Erf Bouwlust achter zich te laten, is weloverwogen. Maar de liefde voor deze plek blijft, alsof het een levend iets is. Ineke verwoordt het zo: “De gebouwen die we hier vijftig jaar geleden aantroffen, hebben ons de ruimte gegund om alles te doen wat we willen. Daarom blijven we ook – op gepaste afstand – beschikbaar om met raad en daad bij te staan in de toekomst.”

OOGSTFEEST

Hun dankbaarheid voor wat deze plek hun heeft gegeven, willen Peter en Ineke ook laten doorklinken tegen de tijd dat ze daadwerkelijk ‘van de dam wegrijden’ richting Haarlem. Peter: “We gaan dan met iedereen die ons lief is en die met deze plek is verbonden een oogstfeest vieren. Zo voelt het echt: we hebben hier jarenlang gezaaid en gebouwd, zoals dat bij een boerderij hoort. Ook voor onszelf is het moment van oogsten nu aangebroken, en dat mag een feest zijn – om te vieren wat deze plek, hier in de polder en de gemeenschap, ons vijftig jaar lang geboden heeft.” “Dat oogstfeest wordt een moment om dankjewel te zeggen tegen alles en iedereen om ons heen”, zegt Ineke. “En dan maken we daarna van ons huis in Haarlem opnieuw een goede plek.”

ER KAN NOG MEER BIJ

Om de ruimtelijke kwaliteit van het erf te versterken is er een Beeldkwaliteitsplan vastgesteld. Dit plan geeft inzicht in de beoogde ruimtelijke kwaliteit en is bedoeld om woningen en bijgebouwen zorgvuldig in te passen. Het oostelijke deel van het erf mag uit vijf woningen bestaan. De reeds aanwezige stolpboerderij en het achterhuis vormen daarbij twee zelfstandige woningen. En verder op het erf mogen nog drie nieuwe woningen gerealiseerd worden. De bouwrechten daarvoor zijn toegekend.